پرورش زنبور عسل و استحصال فرآورده های عسل  
 
گروه کارآفرینی و توسعه کسب و کارهای خرد دفتر ازسال 1398 موضوع توانمندسازی زنان روستایی و عشایری در توسعه زنبورداری با تاکید بر استحصال سایر محصولات زنبور عسل را در برنامه خود قرار داد. 
 در سال 1398پنج استان به عنوان پایلوت انتخاب شدند و در هر استان 15 نفر دوره های آموزشی مورد نیاز را گذراندند. اجرای کار توسط زنان در بهار و تابستان سال 1399 انجام شد و نتایج حاصل از اجرای طرح موجب افزایش درآمد زنان زنبور دار شده است. این تجربه موفق موجب  ترویج و ادامه کار در سایر استان های کشور در سال 1399 بوده است.  بر این اساس،  در سال 1399 برنامه های آموزشی و ترویجی طرح مذکور در استان های جنوب کرمان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، سمنان، سیستان و بلوچستان، قزوین، قم، کرمان، مرکزی، هرمزگان  و کرمانشاه ادامه یافت. 
 
  اهداف طرح:
 - افزایش کمی و کیفی تولیدات زنبور عسل و  خروج از تك محصولی( تولید عسل) 
- افزایش درآمد زنان زنبور دار، 
- توسعه زنبور داری نوین و ارتقاء سطح دانش و مهارت زنان  زنبور دار
- کار آفرینی و اشتغال زایی در صنعت زنبور داری،
- کاهش واردات و رسیدن به خودکفایی در تامین نیازهای داخلی از طریق تولید محصولات جانبی زنبور عسل (ژل رویال، زهر، بره موم و گرده) و فراهم آوردن زمینه صادرات و برند سازی.
 
فرآیند انجام کار:
	- انتخاب استان های مجری 
- تعیین مشاور ملی طرح
- تعیین مشاوران استانی طرح
- تهیه و تنظیم دستورالعمل طرح و ارسال به استان های مجری
- برگزاری 2 نشست توجیهی و مشورتی برای مدیران ترویج و کارشناسان امور زنان روستایی و تولیدات دامی برای 12 استان با حضور 100 نفر از کارشناسان استان و شهرستان و مدیران ترویج 
- برگزاری وبینار اثر بخشی طرح توسط استان های گروه اول(اردبیل، ایلام،کردستان، گلستان و لرستان) برای 12 استان سال 99  - با حضور 130 نفر از کارشناسان استان و شهرستان و مدیران ترویج
- برگزاری12 وبینار نشست توجیهی برای زنبورداران مخاطب طرح (هر استان متوسط 15 نفر) 
 
	- برگزاری دوره تئوری آموزش تولید ژل رویال برای 255 نفر زنبوردار زن از طریق ستاد 17 استان مخاطب طرح 
- نظارت بر فعالیت های زنان در 5 استان اول
 
برنامه عملیاتی این طرح  در اواخر سال 1398 در 5 استان اردبیل ، لرستان ، ایلام ، کردستان، گلستان شروع و نتایج  آن در سال 1399  به ثمر رسید .  با اجرای این طرح   75 نفر تحت پوشش این طرح قرار گرفتند. میزان تولید و استحصال بره موم 18 کیلو گرم به ارزش54  میلیون ریال، ژل رویال 89 کیلو گرم به ارزش 120 میلیون ریال و گرده گل 982 کیلو گرم به ارزش 2694 میلیون ریال افزایش یافت.  
 
گزارش عملکرد:
نتایج کارهای انجام شده در سال 99 برای 12 استان در بهار و تابستان 1400 به نتیجه میرسد. 
اما نتایج اجرای طرح در سال 1398  در 5 استان پایلوت که در تابستان و بهار 1399 به نتیجه رسیده است به شرح جدول ذیل گزارش می شود. 
 
 
جدول تولید محصولات مختلف زنبور عسل توسط زنان زنبور دار 5 استان پایلوت در بهار و تابستان 1399
	
		
			| استان | گرده (کیلوگرم)   | ژل رویال (کیلوگرم) | بره موم (کیلوگرم) | زهر(گرم) | تعداد زنان زنبور دار( نفر) | 
		
			| اردبیل | 5/105 | 2/11 | 40 | 0 | 15 | 
		
			| ایلام | 367 | 1 | 7/30 | 0 | 15 | 
		
			| کردستان | 121 | 3/5 | 8 | 0 | 5* | 
		
			| گلستان | 176 | 20 | 3/18 | 10 | 15 | 
		
			| لرستان | 227 | 3 | 2 | 0 | 15 |